Τετάρτη 25 Αυγούστου 2021

Μύκητες και μυκητοκτόνα στο πάρκο Σταύρος Νιάρχος Εκατοντάδες δέντρα και χιλιάδες θάμνοι στο πάρκο Σταύρος Νιάρχος νοσούν και τα δικαστήρια θα αποφασίσουν ποιος θα πληρώσει τα σπασμένα. Ένα ερώτημα που ανακύπτει είναι: θα έπρεπε να το γνωρίζουν τα εκατομμύρια των επισκεπτών του;

Χρόνος ανάγνωσης: 
5
'
Φωτογραφία του Ιουνίου 2020. [Γιάννης Παναγόπουλος/Eurokinissi]

Στη σελίδα 92 του παραρτήματοςΈκθεση Εργασιών Έτους 2017 - Παράρτημα Γ' | Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο του Μπενακείου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου για το 2017, το εργαστήριο μυκητολογίας παραθέτει έναν πίνακα με τους φυτοπαθολόγους μύκητες που εντοπίστηκαν και προσδιορίστηκαν εκείνη τη χρονιά και την περιοχή όπου αυτό συνέβη. Αλλεπάλληλες καταχωρήσεις αναφέρονται στην «Καλλιθέα Αττικής». Αν κοιτάξει κανείς πιο προσεκτικά τους πίνακες, οι συγκεκριμένες καταχωρήσεις αντιστοιχούν στο πάρκο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και αφορούν τους μύκητες Phytophthora, Splachnonema platani, Phomopsis sp, Fusarium sp, Oidium sp. Όλοι αυτοί εντοπίζονται σε μόνο ένα δένδρο: το πλατάνι (Platanus sp). Οι μύκητες Pestalotia και Phoma sp αφορούν τα πεύκα του ίδιου πάρκου, ενώ τα Cylidrocarpon και Rhizoctonia solani αφορούν την περβόσκια, ένα φυτό του πάρκου. Οι ασθένειες Fusarium και Rhizoktonia solani έχουν σχέση με το χώμα. Επίσης εντοπίσθηκε Verticillium στις ελιές.

Η δικαστική διαφορά

Στα τέλη του περασμένου μήνα, αρκετές εβδομάδες μετά το πρώτο ρεπορτάζΤο άρρωστο Πάρκο του inside story για τα προβλήματα του πάρκου, ένα διαιτητικό δικαστήριο στην Αθήνα αποφάσισε ότι καλώς ο υπεργολάβος συντήρησης του έργου του Πάρκου Χρ. Μαρλαντής στράφηκε με αγωγή κατά του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ζητώντας να πληρωθεί τρία εκατομμύρια από τον εργολάβο Engie Hellas, που είχε αναλάβει τη συντήρηση του πάρκου – ο οποίος θα τα έπαιρνε από το Ίδρυμα. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, ο εργολάβος στο αίτημα αυτό συντάχθηκε με τον υπεργολάβο, αποδέχθηκε δηλαδή το επιχείρημά του ότι οι αρρώστιες των πλατάνων στο πάρκο δεν προέρχονται από τον τρόπο που έγινε η συντήρηση από τον ίδιο, αλλά από το γεγονός ότι προϋπήρχαν του συμβολαίου. Αυτά βεβαίως είναι μια ιδιωτική διαφορά που αφορά τρεις εταιρείες (ίσως και το ίδρυμα, που είναι ΑΕ). Είτε μέσω της διαιτησίας είτε εξωδικαστικά οι «παίκτες» θα βρουν μια λύση για το ύψος των αποζημιώσεων, αν η διαιτησία κρίνει ότι υφίσταται τέτοιο ζήτημα.

cycling5280843.jpg

Απρίλιος του 2021, ποδηλατάδα στο Πάρκο. [Γιάννης Παναγόπουλος/Eurokinissi]

Ενώ αναμένεται η εκδίκαση της κυρίας υπόθεσης για το ποιος φταίει για την κατάσταση του πάρκου, μια εξέλιξη ήρθε να περιπλέξει τα πράγματα. Ο βασικός εργολάβος Engie Hellas πωλήθηκεΤο fund του Ν. Καραμούζη εξαγοράζει την ENGIE Hellas! | banks.com.gr στο επενδυτικό ταμείο SMERemediumCap. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο αγοραστής πιέζει τον παλιό ιδιοκτήτη να «κλείσει» τις διαφορές του, κάτι που ωστόσο δίνει μεγάλη δύναμη στον αντίδικο.

Πώς αφορά το κοινό η διαφορά

Το ζήτημα χρονολογείται τουλάχιστον από το 2016 και δεν αφορά μόνο τους αντιδίκους· υπάρχει και το στοιχείο της διαχείρισης ενός δημόσιου χώρου (τέτοιος είναι το πάρκο) από τους κατά καιρούς υπευθύνους του. Ένα μόνο παράδειγμα: στα πλαίσια της αντιδικίας της Χρ. Μαρλαντής με το ΚΠΙΣΝ εξεδόθη προσωρινή διαταγή με την οποίαν απαγορευόταν η φύτευση νέων δένδρων έως ότου διαπιστωνόταν η έκταση αλλά και η αιτία των προβλημάτων στο πάρκο. Ούτε λίγο ούτε πολύ, ο υπεργολάβος υποστήριξε ότι το πάρκο είχε παραγγείλει πάνω από 200 δένδρα και πάνω από 25.000 θάμνους, κάτι που δεν συνάδει με τις –πιο περιορισμένες κατά κανόνα– φυτεύσεις συντήρησης που πρέπει να γίνονται κάθε χρόνο σε μία τόσο μεγάλη εγκατάσταση. Το δικαστήριο εξέδωσε σύμφωνα με πληροφορίες του inside story προσωρινή διαταγή και απαγόρευσε να γίνουν μεταβολές ως την εκδίκαση της κυρίως υπόθεσης για την διαφορά των εταιρειών μεταξύ τους. Όμως στο διάστημα των τεσσάρων τελευταίων μηνών παρατηρήσαμε ότι άνοιξαν μικροί λάκκοι στην πίσω μεριά του Πάρκου (προς το πάρκινγκ) και τοποθετήθηκαν πλατάνια, τα οποία στερεώθηκαν κιόλας.

Σύμφωνα με πληροφορίες από δύο διαφορετικές πηγές που δεν έχουν εμπλοκή με κάποια από τα μέρη που αντιδικούν, υπήρξε νέα προσφυγή του υπεργολάβου για παραβίαση της απόφασης της προσωρινής διαταγής περί μη μεταβολής. Μία πηγή του πάρκου που θέλησε να παραμείνει ανώνυμη καθώς δεν είχε εξουσιοδοτηθεί να μιλήσει δημόσια για το θέμα, μας είπε πως οι αιτιάσεις δεν ισχύουν καθόλου, «καθώς τα δένδρα που είχαν αγορασθεί έγινε προσπάθεια να μεταβιβασθούν σε μεγάλο δήμο του λεκανοπεδίου». Το δικαστήριο έβγαλε τελικά αυτές τις ημέρες τους αντιδίκους από το αδιέξοδο καθώς σύμφωνα με πληροφορίες, επιτρέπει να φυτευθούν δένδρα για να μην καταστραφεί το πάρκο, αλλά ό,τι εκριζώνεται πρέπει να κοινοποιείται στους αντιδίκους. Οι λεπτομέρειες αυτές θα ήταν διασκεδαστικές για τις οικονομικές διαφορές ιδιωτών, αν δεν υπέκρυπταν έναν τρόπο διαχείρισης που δείχνει να αγνοεί ότι το πάρκο είναι μία δημόσια εγκατάσταση που επισκέπτονται εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο (με τα παιδιά τους).

Και δεν είναι οι μόνες.

Φυτοφάρμακα

Ένας από τους πραγματογνώμονες που είχαν κάνει έλεγχο στο πάρκο σε ανύποπτο χρόνο, ο καθηγητής Φυτοπαθολογίας Λευτέρης Τζάμος, είχε διαπιστώσει ήδη το 2017 ότι πάρα πολλά από τα φυτά του πάρκου είχαν είτε μολυνθεί είτε ήταν νεκρά εξ αιτίας του χώματος και ότι η φύτευση νέων φυτών δεν θα έλυνε το πρόβλημα, καθώς το verticillium επιβιώνει για 10-14 χρόνια. Ο εργολάβος, η εταιρεία Engie, υποστηρίζει σε δική της αγωγή ότι πριν αναλάβει τη συντήρηση του πάρκου, 90 από τα 350 πλατάνια είχαν αρρωστήσει με phytophthora και ένας μεγάλος αριθμός ελαιοδένδρων με verticillium, αλλά και ένα 40% των 25.000 θάμνων είχε και αυτό προσβληθεί ή μολυνθεί. Τι έκανε λοιπόν η διοίκηση του πάρκου; Αποφάσισε να ραντίσει.

H εισαγγελία Αθηνών έκανε έρευνα στους όρους χρήσης διαφόρων φυτοφαρμάκων και απεφάνθη ότι ο διαχειριστικός φορέας του Πάρκου είχε καλώς χρησιμοποιήσει διάφορα φυτοφάρμακα, κάτι που όμως που ουδέποτε έμαθε το κοινό της πόλης, που συνέχισε να επισκέπτεται τις εγκαταστάσεις. Στις δημόσιες αναρτήσεις του υπουργείου Γεωργίας της τελευταίας διετίας περιλαμβάνεται μία που αφορά το φυτοφάρμακο Alliete«Χορήγηση άδειας διάθεσης στην αγορά στα φυτοπροστατευτικά προϊόντα (μυκητοκτόνα) LBG-01F34 (δραστική ουσία: potassium phosphonates), Aliette 80 WG (δραστική ουσία: fosetyl-al) για περιορισμένη και ελεγχόμενη χρήση σε καλλωπιστικά δασικά δένδρα, θάμνους και ποώδη φυτά» και μία ακόμα τον Απρίλιο του 2020, που αφορά«Τροποποίηση της με αριθμό 60897 άδειας διάθεσης στην αγορά του φυτοπροστατευτικού προϊόντος (μυκητοκτόνο) NIMROD 25 EW (δ.ο. bupirimate 25% β/ο) ως προς το φάσμα δράσης (διεύρυνση σε ήσσονος σημασίας χρήση)» το κατά πολύ τοξικότερο Nimrod 25. Το δεύτερο σκεύασμα χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση του μύκητα oidium sp. Στην περίπτωση αυτή εγκρίνεται η χρήση για «ήσσονος σημασίας χρήσεις» με πάρα πολλούς όρους, για μια σειρά φυτών του πάρκου.

Στην έγκριση του ισραηλινού προϊόντος, που έχει δοθεί από το υπουργείο Γεωργίας, αναφέρεται ότι πρόκειται για «διασυστηματικό μυκητοκτόνο με προληπτική, θεραπευτική και εξοντωτική δράση κατά του ωιδίου. Απορροφάται από τα φύλλα και έχει διελασματική και διασυστηματική δράση καθώς και με ατμούς. Η μετακίνηση του προϊόντος στους αναπτυσσόμενους βλαστούς συμβάλλει στην προστασία των νέων φύλλων. Το προϊόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε καλλιέργειες υπαίθρου και θερμοκηπίου». Στις δηλώσεις επικινδυνότητας διαβάζουμε: «H317: Μπορεί να προκαλέσει αλλεργική δερματική αντίδραση. H351: Ύποπτο για πρόκληση καρκίνου. EUH208: Περιέχει Ethyl hexyl lactate. Μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση. Η410: Πολύ τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς, με μακροχρόνιες επιπτώσεις. EUH401: Για να αποφύγετε τους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, ακολουθήστε τις οδηγίες χρήσης».

park5326683.jpg

Προβολή της επίδειξης μόδας του Ντιόρ στο Παναθηναϊκό Στάδιο, 17 Ιουνίου 2021. [Γιάννης Παναγόπουλος/EUROKINISSI]

Στα πλαίσια της αντιδικίας, η χρήση αυτών των φαρμάκων έφτασε στην εισαγγελία, που έθεσε την υπόθεση στο αρχείο αφού υπήρχαν οι σχετικές εγκρίσεις, όπως μας διαβεβαίωσε δικαστική πηγή. Η ίδια πηγή ωστόσο σημείωσε ότι «είναι ένα διαφορετικό θέμα η ηθική υποχρέωση των διαχειριστών του πάρκου έναντι των χρηστών του». Αυτό που εννοεί είναι πως θα έπρεπε να έχει υπάρξει ενημέρωση των χρηστών του πάρκου και ενδεχομένως να κλείσει το πάρκο για το κοινό μέχρι να αποκατασταθεί το πρόβλημα.

Από την άλλη είναι βέβαιο πως το κλείσιμο του πάρκου θα σήμαινε και δημόσια παραδοχή του προβλήματος και θα έπληττε την εικόνα του αρτιότερα οργανωμένου και διατηρημένου δημόσιου χώρου της πρωτεύουσας. «Θα μπορούσαμε να το έχουμε κλείσει, αλλά οι εργασίες σαν και αυτές που λέτε θα ήταν πολύ πιο χρονοβόρες. Εξάλλου αξιοποιήσαμε την περίοδο της πανδημίας για να φυτεύσουμε καινούργια δένδρα, κάτι που οι αντίδικοι δεν μας άφησαν να κάνουμε», μου είπε αυτήν την εβδομάδα μία πηγή που γνωρίζει το θέμα αλλά δεν ήθελε να μιλήσει επώνυμα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: